De G40 werkt samen met de retailsector en vertegenwoordigers van andere overheden samen in de Retailagenda. In de afgelopen maanden heeft het Retailteam een grootschalig onderzoek uitgevoerd onder gemeenten, en is in 12 gemeenten met reviews de diepte ingegaan. De resultaten worden gepresenteerd tijdens het Retail Voorjaarscongres op 9 maart in Amersfoort. Hoe we als G40 verder gaan met Vitale binnensteden en de Retailagenda bespreken we tijdens de bestuurlijke netwerkdag op 19 maart in Den Bosch.

Enquête Retaildeal gemeenten

In totaal 107 retaildeal-gemeenten hebben meegewerkt aan de enquête van het Retailteam. Hieruit blijkt dat veel gemeenten een retail- of binnenstadsvisie hebben, en de komende tijd met belangrijke opgaven daarin aan de slag willen. Gemeenten zien voor zichzelf vooral een faciliterende rol. Rond de 60 procent benoemt deze rol ook regisserend, organiserend en/of initiërend. Vastgoedeigenaren moeten mede initiëren en vooral financieren, maar dat gaat in veel gevallen nog moeizaam. Retailers zijn vooral volgend. Bijna 35 procent van de gemeenten zegt de afgelopen jaren de winkelgebieden op orde te hebben gebracht en verwacht dat deze de komende 5 jaar (net zo) goed functioneren. Voor ongeveer 45 procent van de centrale winkelgebieden) en 25 procent van de ondersteunende winkelgebieden voorziet men nog een grote opgave. Een belangrijke conclusie is dat de oplossing voor centra vaak van cultuur, toerisme, zorg, diensten, onderwijs en bewoners moet komen, maar dat tot nu toe vooral wordt samengewerkt met de Retailsector en minder met anderen. Het best scoort de samenwerking met het centrummanagement, het minst de samenwerking met vastgoed. Als instrumenten om aan de slag te gaan noemen gemeenten vooral ondernemersfondsen, centrummanagement, inzet bestemmingsplan, aanpak openbare ruimte en evenementen. In mindere mate (tot 30 procent) worden genoemd een gevelfonds, een transformatiefonds, verhuissubsidie, of verbetering bereikbaarheid. Een instrument als stedelijke herverkaveling wordt nauwelijks ingezet. Het Retailteam concludeert dat het echte werk aan transformatie en het weer vitaal maken van centra nog moet beginnen. Het Retailteam werkt aan een overzicht van bouwstenen voor beleid en uitvoering.

Uitgebreide Review 12 gemeenten

In 12 gemeenten is een expertteam langs geweest voor een diepgaande review. Het expertteam bestond uit 25 deskundigen op het gebied van stedenbouw, architectuur, vastgoed, investeringen en exploitatie, horeca, cultuur en retail. Voorzitter was Cees-Jan Pen van de Fontys Hogeschool. Ze hebben uitgebreid rondgekeken in de gemeente en gesprekken gevoerd met de belangrijkste 10 stakeholders. Hun belangrijkste conclusies:

  • De opgave is een toekomstbestendige, levendige, verbindende binnenstad, waar binnenstadsfuncties hun logische plek innemen. Leegstand in de retail is vaak aanleiding, maar oplossingen komen niet primair uit de retail. De opgave gaat dus veel verder dan alleen het transformeren van winkels naar andere bestemmingen. De binnenstad is de huiskamer van de gemeente, en het visitekaartje voor woonconsumenten, werkzoekenden, investeerders et cetera.
  • Zie de binnenstad als een bedrijf. De binnenstad als een van de belangrijkste en toonaangevende werkgevers in je stad. Stuur de binnenstad aan als een bedrijf. Dit vereist een professionele organisatie met kundige bedrijfsleiders (ondernemers) en bijbehorend budget. Je kunt het niet overlaten aan de vrijwillige inzet van ondernemers als je duurzaam succesvol wilt zijn. Met een BIZ kan de start van een binnenstadsbedrijf mogelijk worden gemaakt, maar er zijn meer financiële middelen nodig om tot een professionele en succesvolle organisatie te komen
  • Leg verbindingen met andere beleidsvelden. De (ogenschijnlijk voor de hand liggende) verbinding met het maatschappelijke vraagstuk wonen en zorg is nog niet gelegd. Het reviewteam pleit voor een verbinding tussen de Taskforce Wonen en Zorg en de Retailagenda. In gebieden met een teruglopende bevolking kan worden gedacht aan een verbinding met het Krimp-beleid van BZK.
  • De 'Gouden driehoek' van gemeente - retail - vastgoed is essentieel, maar echt succesvol wordt het pas als er sprake is van een 'Gouden cirkel' waarbij er verbinding wordt gelegd met andere processen zoals binnenstedelijke transformatie, aanpak krimp, ontwikkeling omgevingsvisie en andere sectoren die daarbij zijn betrokken (wonen, cultuur, horeca, citymarketing, evenementen, verkeer en parkeren, zorg, sociaal domein et cetera).

Meer informatie: