Marc van der Meer; hoogleraar onderwijs en arbeidsmarkt in Tilburg, en adviseur bij de stichting samenwerking beroepsonderwijs-bedrijfsleven, sprak in het bestuurlijk overleg van de themagroep Sterke keten van participatie, leren, werken en ondernemen op 8 februari in Amersfoort over de toekomst van de arbeidsmarkt. Nu al is zichtbaar dat het arbeidsmarktsysteem niet optimaal werkt; behalve tekorten aan mensen in de techniek dreigen er tekorten in de kinderopvang, het onderwijs, politie en zorgsectoren. Zijn hoofdvraag: Wat hebben mensen nodig om voldoende toegerust te zijn voor de veranderende arbeidsmarkt van de 21e eeuw? De baan voor het leven bestaat niet meer, en zelfs mensen die lang eenzelfde baan hebben krijgen te maken met veel nieuwe ontwikkelingen die om andere vaardigheden vragen. Nodig is volgens hem:

  • een APK voor iedereen
  • leer-werkarrangementen voor kwetsbare groepen
  • herwaardering vakmanschap (praktijk onderwijs, vmbo)
  • flexibel postinitieel onderwijsaanbod (mbo, hbo, wo)
  • hybride vormen van leren en werken
  • personeelsbeleid in transitie

In het onderwijs gebeurt al veel om mensen beter toe te rusten voor de nieuwe arbeidsmarkt; hoewel het MBO veel kritiek krijgt maakt het MBO momenteel flinke vernieuwingsslagen. Ook is er beleid om de afstemming op de arbeidsmarkt te verbeteren; naast het Techniekpact ook het Zorgpact. Als wetenschapper pleit hij voor een lerend bestel:

  • Expliciteer de investeringen en evalueer wat gaande is
  • Organiseer een lerend netwerk: Benut de kruisbestuivingen tussen het sociale domein, onderwijs en arbeidsmarkt, initieer (gedrags)experimenten en bespreek de resultaten (leer ervan!). Overheid: voorwaardenscheppend, bemiddelend, kennisverspreiding, beschermen civiel effect (ow)
  • Werk aan nieuwe definitie van kwaliteit. Persoonlijke profilering van professionals, duurzaam aantrekkelijk op arbeidsmarkt. Ontwikkel ultiem vakmanschap: creatief, praktisch en strategisch. En verbeter uw onderlinge relaties.

Marc van der Meer heeft een aantal vragen aan gemeenten, bijvoorbeeld is er al een strategie voor een leven lang leren, hoe realistisch is het om van het beroepsonderwijs te vragen dat aan iedere jongvolwassene die niet studeert en ook niet werkt een plek geboden wordt, en naar de afspraken over leer-werkbanen. Het Rijk zou zich moeten ontwikkelen van opdrachtgever aan centrumgemeenten tot partner.
De inleiding van Marc van der Meer vormt input voor het position paper van de G40 over onderwijs en arbeidsmarkt. Dit komt ter sprake tijdens de bestuurlijke netwerkdag op 15 maart.

De bestuurders van de Sterke Keten zijn volop met het Rijk in gesprek. Op 17 januari is de Werkkamer weer opgestart; een overleg met werkgevers en werknemers. Op 29 januari nam Mariska ten Heuw namens de G4 deel aan het bestuurlijk overleg Perspectief op werk met staatssecretaris Van Ark en minister Van Engelshoven en vertegenwoordigers van de G4, VNG, VNO-NCW, MBO-raad en UWV. Ook wordt er met staatssecretaris Van Ark gesproken over de hervorming van het BBZ.   

Zie ook: Sterke keten van participatie, leren, werken en ondernemen