Onder leiding van pijlervoorzitter Maaike Veeningen (Almere) kwamen wethouders uit de G40 steden bijeen in de G40 Fysieke pijler. Het thema van de bijeenkomst was deze keer: Duurzaamheid. Het Nationaal Klimaat Platform (NKP) was bij de pijler te gast om samen vooruit te kijken naar de vraagstukken die de steden staan te wachten of waar ze al midden in zitten. Het was ‘een feest van herkenning!’

Claudio Bruggink (Hengelo) en Tanja de Jonge (Dordrecht), de voorzitters van de themagroep Duurzaamheid, verzorgden een introductie. De G40 zet in op energie delen, wat wettelijk verankerd moet worden. Daarbij wordt eerst gekeken hoe iemand zelf energie kan opwekken en daarna komt het delen met buren, bedrijven en wijken. In het Meerjarig programma Infrastructuur, Energie en Klimaat (MIEK) werkt de overheid samen met industrie, energieproducenten en netbeheerders om projecten voor de infrastructuur van energie en grondstoffen te versnellen. De VNG is bezig met een energietour waar de G40 bij aansluit. Het is belangrijk elkaar op te zoeken en kennisplatforms te benutten.

Rob Weterings (programmadirecteur NKP) gaf een presentatie over klimaat in beleid en praktijk. De rol van NKP is om vanuit de klimaattransitie te kijken welke kansen en knelpunten zich voordoen in de praktijk om zo de transitie te versnellen en te verbinden met andere thema’s. Het beleid is nog niet voldoende om het gestelde klimaatdoel te bereiken. De afgelopen jaren zijn veel maatregelen in gang gezet vanuit het doel van tonnenjacht: hoe kunnen we tegen minimale maatschappelijke kosten een maximale CO₂-reductie realiseren. Daardoor is de focus vaak gelegd op nieuwe technieken. De omgeving waarin die nieuwe technieken geplaatst zijn, hebben minder aandacht gekregen. Ook voor de gedragsverandering is weinig aandacht. In een eerste rapportage van het NKP aan minister Jetten is gesteld dat Nederland zich aan het begin van een grote beweging bevindt, steeds meer mensen zijn zich bewust van veranderingen die dichterbij komen. Het is niet een periode waarin moet worden afgewacht of er draagvlak is voor beleid, maar juist de samenleving meenemen in de stappen die gezet worden. Er dient perspectief te worden geboden door de overheid. Uit onderzoek is gebleken dat de aandacht dient te liggen op kunnen en doen. Klimaat is niet het enige probleem. De lusten en lasten dienen eerlijk verdeeld te worden waarbij kosten niet doorgeschoven moeten worden naar de volgende generatie.

Verschillende steden reageerden op de presentatie en schetsten knelpunten uit de praktijk. Zoals:

  • Er is een bottleneck bij het onderling aan elkaar leveren van energie: wanneer kan dit in de toekomst dan wel?
  • Het lokaal opwekken van energie is geen probleem, maar er moet meer aandacht komen voor het netwerk en de (lokale) opslag van energie.
  • Er moeten nieuwe standaarden komen voor de energietransitie. Als voorbeeld: het beperkte oplossingsvermogen van batterijen. Wat is dan wel de oplossing?
  • Zal er (voor nieuwbouw) een verplichting ten aanzien van het delen van energie komen?
  • Onderlinge goede communicatie is een vereiste om verder te komen. De overheid is nodig om voorwaarden te scheppen, maar ook lokale initiatieven zijn nodig. Het is ook een sociale transitie!
  • Inwoners kijken vooral naar de gemeente om een voorzet te geven. Maar welke overheid is er aan zet? Het rijk? De provincie? De gemeente?

Kortom, het thema duurzaamheid houdt de steden de komende jaren flink bezig. Er is genoeg werk aan de winkel voor de G40 themagroep Duurzaamheid!